Türkiye'nin en karanlık günlerinden biri olan Başbağlar Katliamı, 5 Temmuz 1993'te gerçekleşti. Başbağlar katliamı, Cumhuriyet tarihinin en büyük sivil katliamlarından biriydi ve üzerinden 30 yıl geçti.
2 Temmuz'da Sivas'ta Pir Sultan Abdal'ı anma etkinlikleri için gidenleri hedef alan saldırının ardından, 3 gün sonra Erzincan'ın Kemaliye ilçesine bağlı Başbağlar köyünde silahlı bir grup tarafından baskın düzenlendi.
Katliam, 5 Temmuz Pazartesi akşamı saat 20.00'de başladı ve saat 22.00'ye kadar sürdü. Köyün giriş çıkışları tutuldu ve telefonlar kesildi. Başpınar Jandarma Karakolu'na haber verildiği halde, ihbar dikkate alınmadı.
Ertesi gün sabah saatlerinde, bir vatandaşın İstanbul'daki oğlunu aramasıyla devlet olaydan haberdar oldu. Bu sayede 05.00 sularında komşu köye sığınan vatandaş, Kemaliye Kaymakamını arayarak durumu bildirdi.
Köylülerin kendi imkanlarıyla yaptırdığı okul, cami, köy odaları, imam evi, mahalle odaları, öğretmen lojmanı, yüzlerce hayvan, 5 araç ve 191 ev, lav silahları, el bombaları, dinamit ve yanıcı kimyasallarla yakıldı.
Erkekler kurşuna dizildi
Camiye giren örgüt mensupları, ezan okunduğunda cemaati dışarı çıkardı. 1.5 saat süren örgüt propagandasının ardından, tüm erkekler kurşuna dizildi ve 29 kişi şehit oldu. Daha sonra köy ateşe verildi ve 214 ev, köy okulu, köy camii, halkevi yakıldı. Yanan evlerde saklanan 1'i kadın 4 kişi de yanarak şehit oldu.
Başbağlar katliamında 33 kişi şehit oldu. Katliamı gerçekleştiren kişiler belirlenemese de, katliamı gerçekleştiren zihniyetin kim olduğu belli. Ayrıca, Madımak katliamına misilleme olarak gerçekleştirildiği açıkça ortadaydı. Katiller, köylüleri topladıktan sonra 1.5 saat süren propaganda yaparak ve kurşuna dökerek "Sivas'ın intikamını aldık" diyorlardı.
PKK saldırıyı üstlendi
PKK'nin İmralı Cezaevi'ndeki lideri Abdullah Öcalan, yargılandığı sırada saldırının PKK'li "Doktor Baran" tarafından gerçekleştirildiğini ifade etmişti.
Olaydan haberdar olan dönemin valisi, saldırının faillerini yakaladı. Ancak, saldırının failleri daha sonra serbest bırakıldı. Dava süreci sulandırıldı ve dosya İzmir'e taşındı. 24 duruşma sonunda da sonuç alınamadı.
Sivas Davası'nda olaylara karışmadıkları halde hayatını kaybeden 33 kişinin aileleri, adalet istiyor. Başbağlar katliamıyla ilgili açılan dava sonuçsuz kaldı ve mağdurların kanı hala yerde kaldı.
Başbağlar köyünde yaşayan köylüler, her yıl olayın yıl dönümünde törenlerle şehitleri anıyor. Ziyaretçiler özellikle yaz aylarında köye gelerek, şehitlik anıtında dua ediyor ve müzeyi ziyaret etmekten kaçınmıyor.
Katliam günü ABD helikopteri görüldü
Başbağlar Köyü Derneği Başkanı Mehmet Ali Dikkaya, katliamın yaşandığı gün Başbağlar semalarında ABD helikopterlerinin uçtuğunu belirtti. Dikkaya, soruşturmanın yeniden açılması gerektiğini ve Sivas ve Başbağlar olaylarının bir arada planlandığını düşündüklerini söyledi. Ayrıca, Başbağlar köyünde olmamasına rağmen olay günü ordunun helikopterinin orada olmasını da sorguladı.
Katliamı gerçekleştirenler köyü iyi biliyorlardı
Başbağlar katliamı önceden planlanmış gibi görünüyordu. Katliamı gerçekleştirenler, köye daha önce birkaç kez gelmiş gibi davranıyorlardı. Köyün tüm mahallelerini ve köyde yaşayanları biliyorlardı. İstanbul'dan köye tatil için gelen misafirlerin bile bulundukları evler tespit edilebiliyordu. İlginç bir şekilde, "Siz İstanbul Karagümrük'ten geldiniz" gibi ifadeler kullanabiliyorlardı.
Katliamın görgü tanıkları anlatıyor
Saldırıdan kurtulanlardan Hakkı Keskin, PKK'nin tüm erkekleri köy meydanında topladığını ve silahla taradıklarını anlatmıştı. Keskin, PKK'lıların topladığı kadınlara şu konuşmayı yaptıklarını aktardı: "Siz Sivas'ta Kürt halkının temsilcilerini katlettiniz. Biz de sizin erkeklerinizi cezalandıracağız. 1938'de Dersim'de yaptığınız katliamların hesabını da soracağız. Bütün erkeklerinizi öldürüyoruz."
Katliamı görgü tanığı olan köy sakinleri, o gece yaşadıklarını detaylı bir şekilde anlattılar. Katliamı gerçekleştirenler köydeki tüm erkekleri topladıktan sonra evleri ateşe verdi. Kadınlar ve çocuklar bombadan habersiz bir şekilde derede toplandı. Militanlar, saldırgan eylemlerini gerçekleştirirken katliamın keyfini çıkarıyorlardı.
PKK'nin Başbağlar katliamı gibi daha birçok katliamı vardır. PKK, masum ve sivil insanların kanını dökmeye devam etmektedir.