Başta Türkiye olmak üzere pek çok ülkede, başıboş köpek sorunu hala çözülemedi ve kuduz vakaları endişe verici bir şekilde artıyor. Köpek saldırıları sonucu onlarca vatandaşın ölümüne ve yaralanmasına sebep olan bu durum, aynı zamanda kuduz hastalığı riskini de beraberinde getiriyor. Kuduz nedir ve belirtileri nelerdir, birlikte inceleyelim.
Kuduz, bir virüsün neden olduğu ciddi ve ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle hayvanların ısırması sonucu bulaşır ve son derece tehlikeli bir durumdur. Türkiye'de son yıllarda kuduz vakalarında endişe verici bir artış gözlemleniyor. 2014 yılında 4 kişide görülen kuduz vakası, 2021 yılında 250 bin 375 riskli temasla hastaneye başvurulmasıyla çarpıcı bir şekilde yükseldi.
Kuduz nasıl bulaşır? Kuduz virüsü, tükürük, salya ve beyin dokusunda yoğun olarak bulunur. Virüs, yara yerine inokülasyonundan sonra santral sinir sistemine ulaşması günlerce veya haftalarca sürebilir. Bu nedenle, köpek saldırısı gibi riskli temas sonrasında hemen profilaktik önlemler almak hayati önem taşır. Ayrıca, virüs yaradan komşu kas hücrelerinde replike olduktan sonra asetil kolin reseptörleri aracılığıyla periferik sinirlere girer. Bu noktadan sonra, hastalığın aşı ile durdurulması mümkün değildir.
Kuduzun belirtileri nelerdir?
- İnkübasyon Dönemi: Kuduz virüsünün vücuda girmesinden belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre. Bu dönem, 1-3 ay arasında değişebilir, ancak nadiren bir yıldan daha uzun sürebilir.
- Prodromal Dönem: Hastalığın ilk ve erken dönem semptomları. Özgül olmayan semptomlar arasında ateş, karın ağrısı ve gastrointestinal huzursuzluk bulunur. Kuduz tanısını koymak için, ısırılan yerde uyuşma, parestezi ve yanma hissi gibi lokal bulgulara dikkat etmek önemlidir.
- Akut Nörolojik Dönem: Prodromal dönemden sonra saatler veya birkaç gün içinde hastaların klinik bulguları hızla ilerler. Akut nörolojik dönemde klinik tablo, ensefalitik (saldırgan) ve paralitik (felç) kuduz olmak üzere iki formda gelişebilir.
- Koma Dönemi: Kuduzun bu döneme ulaştığında tanı koymak oldukça güçtür. Hastaların çoğunda solunum düzensizliği, ritim bozukluğu ve pupillerde değişiklikler gibi otonom tutulum belirtileri görülür.
Kuduz, özellikle başıboş köpek sorunu yaşanan bölgelerde büyük bir tehdit oluşturuyor. Sağlık kuruluşları ve yetkililer, halkın bilinçlendirilmesi ve köpek popülasyonunun kontrol altına alınması için önemli adımlar atmaya devam etmelidir. Aynı zamanda, köpek saldırılarından korunmak için köpek sahipleri ve halkın da dikkatli ve tedbirli olması gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki, kuduz tedavisi mümkün olmadığından, koruyucu aşılar ve hızlı müdahale hayati öneme sahiptir.