Bingöl Esnaf Odaları Birliği Başkanı Ali Bayram, zincir marketlerin çoğalmasından şikayet ederek, zincir marketlerin hem sayılarının fazla olmasından hem de binada yaptıkları tadilat çalışmalarından dolayı deprem riski oluşturduklarını söyledi.
Bayram, büyük marketlerin yüksek elektrik tüketimi olan soğutucu dolapların kullanımının bina elektrik tesisatına zarar verdiğini ve mal indirme işlemlerinde yoğun araç trafiği nedeniyle yolların ve sokakların işgal edildiğini belirterek, bunların trafik akışını olumsuz etkilediğini ve olası bir yangın durumunda itfaiye araçlarının bile giremeyeceğine dikkat çekti.
Bayram, Belediye'nin işletme izni konusunda esnaf temsilcileri ve odaların görüşünü almadan zincir marketlere izin verdiğini söyledi.
"Türkiye'de olmayan bir uygulama Bingöl'de var"
Esnaf Odaları Birliği Başkanı Ali Bayram, "Yerli esnaf derken esnaf sanatkâr artık kalmadı. Çünkü sanatkâr da bitti. Esnaflık bitti esnafta bitti. İddia ediyorum, Türkiye'de olmayan bir uygulama Bingöl'de var. Dönemin Ticaret Bakanı Mehmet Muş ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz beyle beraber Bingöl'e geldi. Bingöl Belediye Başkanı orada 'Ben yeni ulusal zincir marketlere artık müsaade etmiyorum.' dedi. Fakat bu sözünden sonra birkaç tane daha açıldı. Ulusal marketler için vatandaş ucuz diyor ama ucuz diye bir şey yok. Gıdaları tüketim tarihinin sonuna yakın Bingöl'e getiriyorlar ve son tüketim tarihine kadar ne ki sattılar, işte zamanlarda geçici bir ucuzluk kampanyası söz konusu oluyor." dedi.
"Memur ve asgari ücret zammı alınmadan marketlerde etiketler değişiyor"
Maaş zamlarının ardından yapılan zamlara dikkat çeken Ali Bayram, "Sabah akşam, daha memur ve asgari ücretli zamlı maaşlarını almadan etiketler değişiyor. Burada başta alış fiyatı, satış fiyatı ver kar haddini asması lazım. Buradaki yetkililer göstermelik olarak denetim yapıyorlar. Allah bizi gösterişli hareketlerden korusun. Yetkililer denetime gidiyor, orada fotoğraf çekenin gözünün içine bakıyorlar. Orada etiket alım satımı yazmıyor. Diyoruz ki her sokakta bir ulusal firma var, yetmiyor diğer sokak başında bir tane daha var yanında ve karşısında bir tane daha var. Üçü de birbirine yakın her sokak başında ulusal marketler açılmış." ifadelerini kullandı.
"Mesken tipi yapıların marketlere tahsis edilmesi deprem riskini de beraberinde getiriyor"
Bayram, ulusal marketlerin mesken ruhsatlı yapıların altlarında sonradan tadilatlar yapılarak açıldığını belirterek, şunları söyledi:
"Ulusal marketler nerede açılıyor? Bina altlarında açılıyor. Bu binalar meskendir. Mesken ruhsatı alındıktan sonra bin altında tadilat yapılıyor, sonra bu marketlere izin veriliyor. Onlar da tonlarca mal stokluyor ve bu ağırlık binanın temeline zarar veriyor. O temel o apartmana göre yapılmış marketlere göre değil. Bu depremde en büyük risktir. Marketler elektrik tesisatına da zarar vermektedir. Zira oranın elektrik tesisatı evlere göre döşenmiştir. Evde ne olur, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, buzdolabı ve belli başlı bazı ev eşyaları vardır ancak marketlerde öyle değildir. Marketlerde büyük soğutucular var bunlardan ötürü binanın elektrik yükü bunu kaldırmıyor. Çoğu zaman şalt panoları atıyor. Bununla beraber zincir marketler haftada en az 2 defa malzeme getirdiklerinde trafiği tıkıyorlar. Yetkililer bunu görmüyor mu, yetkili değil mi? Vatandaşın hakkı gasp ediliyor. Devlet vatandaşa yol vermiş, geçiş vermiş, onlar geliyor yolları kapatıp trafiği aksatıyor. Şehirde büyük araçların giriş saatleri belli ama kimse dinlemiyor. Gariban esnaf dükkânında iki kasa domates satamıyor. Zincir marketlerin Bingöl'e bir geliri de yok. İnsan biraz Allah'tan korkar, esnafına ve vatandaşına üzülür."
"Tarım Kredi Kooperatifi marketleri amacı dışına çıkmış durumda"
Tarım Kredi Kooperatif marketlerden de bahseden Bayram, "Bu marketler başta iyiydi. Bunlar ilk açıldığında ticari olarak değil, vatandaşa ucuz ürün satmak ve yerli küçük esnafla birlikte açılmak amacıyla açılmıştı ancak şimdi durum değişti. Onlar da ticari amaçla hareket edince maalesef rağbet görmedi. Kira ve personel maliyeti nedeniyle ticarileştiler. Yerli esnaf da aynı şekilde, esnaf borçlu, battı. Ulusal marketler toplu alım yapıyorlar ve depoları zaten dolu, mal kaldıkça değer kazanıyor. Değer kazandıkça da bazı ürünlerde indirime gidiyorlar. Ancak temizlik ürünleri aşırı pahalı. Sabah akşam fiyat değişiyor." dedi.
"Marketler kaldırım işgali yaparak semt pazarı esnafını da mağdur ediyor"
Semt pazarı esnafının sorunlarına da değinen Bayram, "Semt pazarları açılıyor. Gariban pazarcı, el arabası ve seyyar tezgâhla çalışıp çocuğuna nafaka götürüyor. Açılan semt pazarlarında bakıyorsunuz bu marketler kaldırımları da işgal ediyor. Kaç yıldır bu durum böyle ve her gelen belediye bu konuda önlem almadı." ifadelerini kullandı.
"Zincir marketlerin arkasında güç var, kanun işlemiyor"
Bayram, "Bunların arkasında güç var. Avrupa'ya gidin, bakın nasıl bir durum söz konusu. Türkiye'de de bu konuda yasa var. Bir iş yeri açılacaksa, o semtin esnafı, esnaf odaları, ilgili belediye ve ilgili komisyonla bir araya gelir ve o iş yerinin açılıp açılmayacağı, ihtiyacın olup olmayacağı konusunda karar verilir. Ancak bu zincir marketlerinin arkasında bir güç var. Belediye Başkanı, Ticaret Bakanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı kesinlikle bundan sonra zincir marketlerin açılışına izin vermeyeceğim dediği halde açıldı ve bundan sonra da açmalarına izin verilir. Bu marketlerin çok yönlü zararı var. Mesken ruhsatına sahip yapıya iş yeri açılıyor, bu deprem riski taşır. Mal indirirken yangın durumunda itfaiye aracı giremez. Belediye bunları göz önünde bulundurmalı." şeklinde konuştu.
"Belediye iş yeri ruhsatı verme konusunda bize danışmadı"
Bayram, ihtiyaç olmaksızın Belediye tarafından zincir marketlere ruhsat verildiğini belirterek, "Belediye iş yeri ruhsatını vicdanen uygun ve etik olmayan şekilde veriyor. Yasal olarak da veremez. İlgili kanun, iş yeriyle ilgili verilecek kararda belediye meclisinde esnaf temsilcisini çağırır ve görüşünü alır diyor. Belediye bir gün esnaf temsilcileriyle görüşümüzü almadı. 'Ben biliyorum, ben yapıyorum' diyorlar. Biz de diyoruz ki Allah sizi düzeltsin." ifadelerine yer verdi.
