Çocuk disiplininde, yaptırım uygulaması, tartışma yaratan bir konudur. Bazı eğitimciler ve psikologlar, yaptırımların davranış eğitiminde etkili olduğunu savunurken bir kısım uzmanlar ise yaptırımların çocuğun psikolojik gelişimine zarar verebileceğini öne sürüyor. Bu durumda ebeveynler, çocuklarının eğitiminde yaptırımlara başvurup başvurmayacakları konusunda kararsız kalabilirler.
Ebeveynler, çocuğa yaptırım uygulamadan önce istenmeyen davranışın "niçin" kaynaklandığını sorgulamalıdır. Örneğin, çocuğun yalan söylemesinin sebebi "ebeveyninden korkması mıdır?", ders çalışmamasının nedeni "depresyon mu?", düşük performansı olmasının kaynağı "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu mu?" yada tırnak yemeye başlamasının kaynağı "artan kaygısı mı?" Ebeveynler, bunları zamanında fark edebilmek için çocuğun hareketlerine dikkat etmelidirler.
Çocuklardaki olumsuz davranışlar, genellikle psikolojik nedenlere dayanır. İstenmeyen davranışı cezalandırmak istediğinizde, aslında çocuğun psikolojik ihtiyaçlarının yeterince karşılanmadığının bir işaretidir.
Cezalandırmak yerine, öncelikle ebeveynin çocuğun hareketlerinin nedenini anlaması önemlidir. Eğer ebeveyn, sebebini tahmin edebiliyorsa, bunu ceza yerine çocuğun ihtiyaç duyduğu sevgi, ilgi veya disiplinle çözebilir.
Ebeveynlerin çocuğa sağlıklı bir disiplin yöntemi olarak uygulayabileceği şey, çocuğu sevdiği bir şeyden mahrum bırakmaktır. Ancak bunu yaparken, çocuğun duygularını hedef almaktan kaçınarak sadece davranışa odaklanmaları gerekmektedir. Örneğin, ebeveyn, ödevlerini zamanında yapmayan bir çocuğu bir süre tabletten mahrum bırakmayı düşünebilir, ancak çocuğa "Ödevlerini yapmanı defalarca söyledim, hiç dinlemiyorsun, bak Ahmet ödevlerini nasıl yapıyor, oysa sen tablete sahip olamayacaksın" gibi ifadeler kullanmak, çocuğun duygularını hedef almış olur ve bu bir ceza uygulaması olur.
Cezalandırma ile mahrum bırakma arasındaki fark; cezanın duyguları hedef alırken, mahrum bırakmanın davranışları hedef aldığıdır. Bu nedenle, ebeveynlerin çocuğa şu şekilde demesi daha sağlıklı olacaktır: "Ödevlerini düzenli olarak yapmaya başlayana kadar bir süre tabletle oynama imkanın olmayacak, ya da ödevlerini yapmayı tercih etmezsen tabletinle oynamayı tercih etmemiş olursun" şeklindeki bir cümle, çocuğun psikolojik sağlığına zarar vermez. Eğer çocuk ısrar eder veya ağlarsa, ebeveyn kesinlikle ikna etmeye çalışmamalı ve açıklama yapmaktan kaçınmalıdır, böylece çocuğun direnç göstermesi engellenmiş olur.
