Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, otizm spektrum bozukluğunun tanılandırılmasında kullanılan ölçekler hakkında bilgi verdi.
Otizm tanılandırması için çocuğun yaş özelliklerini baz alınıyor
Urhan, otizmin çok sık karşılaşılan ve tanı koyma aşamasında yardım istenen bir konu olduğunu belirtti ve dedi ki: "Otizm için tanı koymada, çocuğun yaşına göre gelişim düzeyindeki özelliklerini baz alıyoruz. Hangi özelliklerini tamamlayabildiği ve hangi özellikleri tamamlayamadığı üzerinden ilerliyoruz. Çocuğun hangi alanlarda destek ihtiyacı var, hangi alanlarda gelişim göstermesi gerekiyor veya hangi alanlarda zorlanıyor gibi özelliklere odaklanıyoruz. Bu tanı koyma sürecinde kullandığımız ölçeklerden bazıları 'Denver Gelişim Testi', 'CARS testi' ve 'M-Chat'tir."
'Denver Gelişim Testi' 0-6 yaş grubu için önemli
Urhan, 'Denver Gelişim Testi'nin 0-6 yaş grubundaki çocuklar için önemli bilgiler sağladığını belirtti ve şunları söyledi: "0-6 yaş grubu, gelişim açısından en değerli olduğumuz dönem olarak adlandırılır. Bu dönemde çocuğun belirli dönemsel özellikleri kazanması beklenir."
Otizmde en yaygın karşılaşılan belirtiler arasında çocuğun isme tepki vermemesi veya göz teması kurmaması yer alır. Urhan, çocuğun yaşıtlarıyla oyun oynamaması gibi durumların yanı sıra daha geriye dönük süreçlerini de takip etmek önemlidir. Çünkü dikkat edilmesi gereken noktalar, çocuğun dönemsel gelişim basamaklarını tam olarak bilmediği veya farkında olmadığıdır. Bu nedenle 0-6 yaş grubundaki çocuklar için her yıl 'Denver Gelişim Testi' yapılmasını özellikle öneriyoruz." dedi.
'CARS testi' birçok alt alanı belirlemek için kullanılıyor
Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, otizm tanılandırmasında kullanılan başka bir ölçeğin "CARS testi" olduğunu belirtti ve şunları söyledi: "Anneler ve babalar ile birlikte klinik gözlemlerimizi de dikkate alarak çocukların nesnelerle iletişim kurma becerisi, değişikliklere uyum sağlama becerisi, akranlarıyla iletişimi, akranlarına göre etkinlik düzeyi, yemekle olan ilişkisi ve duygularının farkında olup olmadıkları gibi birçok alt alanı belirlemek için CARS testi uygulanır."
Urhan, otizmden şüphelenilen 0-36 ay arası çağlarda ailelerin, çocuğun zorlandığı alanları ve başarılı olduğu alanları öğrenebilecekleri "M-Chat" adlı testi uygulayabileceklerini de belirtti.
'Otizm Davranış Kontrol Listesi' ön bilgi sağlayabilir
Urhan, otizm tanılandırmada "Otizm Davranış Kontrol Listesi"nin kullanıldığını söyledi ve şunları ekledi: "Bu liste, ebeveynler ve öğretmenler tarafından ön bir bilgi olarak kullanılabilir. Liste, nesne ilişkileri, özbakım becerileri, sosyal beceriler gibi birçok alt alan hakkında bilgi verebilir. 'Otizm Davranış Kontrol Listesi'ne internet üzerinden ulaşılabilir."
Altın standart ADOS-2 testi otizm tanılandırmada kullanılıyor
Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, otizm tanılandırmada kullanılan ADOS-2 ölçeği hakkında bilgi verdi. Urhan, bu testin otizm alanında standart olarak kullanıldığını ve yurt dışında da geçerliliği olduğunu belirtti. Bu testin bebeklikten yetişkinliğe kadar uzanan bir sürede kullanılabildiğini ve birçok alanda bilgi sağlayabildiğini vurguladı. Urhan, şunları söyledi: "Bu test, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklarımızın hangi alanlarda zorluk yaşadıklarını belirlememizi sağlayan ayrıntılı bir uygulama testidir. Yaklaşık 40-45 dakika sürer."